ކަންއިތުރު

#	ފޮތުގެ ނަން	ތަފްސީލް
1	ދިވެހިބަހުގެ ބަސްމަގު	ކަންއިތުރަކީ ކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް ގެނައުމަށްޓަކައި އެކަމުގެ ކުރިއަށް ގެނެވޭ ސިފައެކެވެ.
4	ދަރިވަރުންގެ އެހީތެރިޔާ	ކަންއިތުރަކީ ހިނގި، ހިނގާ ނުވަތަ ހިނގައިފި ކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް ގެނެސްދޭ ކޮންމެ ލަފުޒެއް. މިސާލު: ރީތިކޮށް، ހަރުކޮށް.
5	ފިޔަވަޅު 1، 2، 3،	ކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް، ނުވަތަ ބަޔާނެއް ގެނެސްދޭބަހަކީ، ނުވަތަ ބަސްތަކަކީ، ކަންއިތުރެވެ. މިސާލު: ރީތިކޮށް ލިޔެފި، ރަނގަޅަށް ދަސްކޮށްފި.
	ބަހުގެ ހަމަ	ކަންއިތުރަކީ ކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް ނުވަތަ ބަޔާނެއް ގެނެސްދޭ  ބަސްބަހެވެ. ހިނގި، ހިނގާ، ހިނގާނެ ނުވަތަ ހިނގައިފާނެކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް ނުވަތަ ބަޔާނެއް ގެނެސްދޭ ކޮންމެ ލަފުޒަކީ ނުވަތަ ލަފުޒުތަކަކީ ކަންއިތުރެވެ.
6	ދިވެހިބަހުގެ ޤަވާއިދު 1، 2، 3، 4	ކަންއިތުރަކީ ކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް ނުވަތަ ބަޔާނެއް ގެނެސްދޭ ބަހެކެވެ. މިގޮތުން ހިނގި، ހިނގާ، ހިނގާނެ ނުވަތަ ހިނގައިފާނެ ކަމަކަށް އިތުރު ސިފައެއް ނުވަތަ ބަޔާނެއް ގެނެސްދޭ ކޮންމެ ލަފުޒަކީ ކަންއިތުރެވެ. މިސާލު: ރީތިކޮށް ލިޔެފި، ރަނގަޅަށް ދަސްކޮށްފި.

 

ކަންއިތުރު އުފެދޭ ގޮތް

ދިވެހިބަހުގެ ޤަވާޢިދުގެ އެކިއެކި ފޮތްތަކަށް ބަލާއިރު ކަންއިތުރު އުފެދޭ ގޮތްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިގެން ބުނެފައިވަނީ ހަތަރު ގޮތެކެވެ.

1- މުޙައްމަދު ޖަމީލު އަދި ޞާދިގު ބަޔާންކުރާގޮތުގައި، ނަންއިތުރު، ކަންއިތުރެއްގެ ގޮތުގައި އޮންނައިރު އެކަންއިތުރު އުފެދިފައިވާ ގޮތެވެ. މޮޅު – މޮޅަށް،  ރީތި – ރީތިކޮށް

2- މުޙައްމަދު ޖަމީލު ބަޔާންކުރައްވަފައިވަނީ، ކަމުގެ ކުރިއަށާއި ފަހަތަށް ކަންއިތުރު ގެނެސްގެން ކަންއިތުރު އުފެދޭ ގޮތެވެ. މިސާލު: ''މޮޅަށް ލިޔުން''، ''ލިޔުނީ މޮޅަށެވެ'' މިއެވެ.

3- މުޙައްމަދު ޖަމީލު އަދި ޞާދިޤުބަޔާންކުރައްވާގޮތުގައި، ކަންއިތުރުގެ ގޮތުގައި ކަމުގެ ބޭނުންކޮށްގެން އުފެދޭ ކަންއިތުރެވެ.' 'ދުވަމުން އައިސް ވަދެއްޖެ''، ''ކޮނޑަށްލައިގެން ގެންގޮސްފި''، ''ހިނގައިފައި އަތުވެއްޖެ ''   (މުން، ގެން، ފައި. އިތުރުކޮށްގެން)

4- ޢަބްދުﷲ ޞާދިޤު ބަޔާންކުރައްވާގޮތުގައި، ކަންފަށްފަށްކޮށްގެންވެސް ކަންއިތުރު އުފެދެއެވެ. ''ދުވެދުވެ ވަރުބަލިވެއްޖެ''، ''އުޅެއުޅެ އެކަންވާގޮތެއް ނުވި''، ހީނހީނ ބަނޑުގައި ގޮށްލައިފި''،

§    ކަންހިނގި ތަން ނުވަތަ ތަނުގެ ނަމުގެ ގޮތުގައި އޮންނަ ނަމުގެ ފަހުބަޔަށް ބައެއް އިތުރުކުރުމެވެ. މިސާލު:  އަތުން ބޯޅަ ވެއްޓިއްޖެ، ދެމިޔަކަނުގައި އުފެދިފައިވާ ފޮނުތައް ފޮހެލަދީފި.

§    އެތައް ލަފުޒެއް ނުވަތަ އިބާރާތެއް ކަންއިތުރުގެ ގޮތުގައި ކަންހިނގިގޮތް ބުނެދިނުމަށް. މިސާލު: ހައްވާފުޅު ހަނޑޫދޮލަނގު ހިފައިގެން ދުވަމުންކަހަލަ ގޮތަކަށްގޮސް ގޭތެރެއަށް ވަދެއްޖެއެވެ.

ނޯޓް: ގަވާއިދު ފޮތެއްގައި ނެތް ހަމައެއް: ނަމާއި މަޢުނަވީނަން އަދި ނަންއިތުރުގެ ނަމުގެ ފަހަތަށް ''އެކު ގުޅާލުމުން ކަންއިތުރު އުފެދޭ. ފޯރިއާއެކު ކުރިއަށް ދާނެއެވެ، ފަރިކަމާއެކު ހިނިތުންވެލައިގެން

 

ކަންއިތުރުގެ ވައްތަރުތައް:

1. ކަންހިނގި، ހިނގާ ނުވަތަ ހިނގާނެ ވަޤުތު ބަޔާންކުރާ ލަފުޒު ނުވަތަ ލަފުޒުތައް. މިސާލު: ފިރާޤު މިރޭ އަންނާނެއެވެ.

2. ކަން ހިނގި ނުވަތަ ހިނގާތަން ބަޔާންކުރާ ކަންއިތުރަކީ އެކަމެއް ކުރި، ކުރާ އަދި ކުރާނެތަން ބަޔާންކުރާ ލަފުޒު ނުވަތަ ލަފުޒުތައް. މިސާލު: އެންދެމީ އަތަފަރު ފަޅުންނެވެ.

3.      ކަން ހިނގިގޮތް ނުވަތަ ކަންކުރިގޮތް ބަޔާންކުރާ ކަންއިތުރު. މިސާލު: އޭނާ ރީތިކޮށް ކިޔަވައިފިއެވެ. / މުހަންމަދު ފިލާވަޅު ރަގަޅަށް ދަސްކޮށްފިއެވެ.

4- ކަންހިނގިއިރު ކަންކުރި ފަރާތް ހުރިގޮތް ނުވަތަ އޮތްގޮތް ބަޔާން ކުރާ ކަންއިތުރު.  މިސާލު: އޭނާ އެނދުމަތީގައި ބަންޑުން އޮވެ ރޯންފަށައިފިއެވެ.

5- ކަންހިނގި މިންވަރު ބަޔާންކުރާ ކަންއިތުރު. މިސާލު: ކެއްކި ހުރިހާ އެއްޗެއް ކައި ހުސްކޮށްފިއެވެ.

 

ދަރަޖަ ބަޔާންކުރާ ކަންއިތުރު:

ދިވެހިބަހުގައި ދަރަޖަ ބަޔާންކުރާ ކަންއިތުރު ހުރެއެވެ. އަދި މިދަރަޖަ ބަޔާންކުރާ ކަންއިތުރު ތިން ބަޔަކަށް ބަހާލެވެއެވެ. އެއީ ފުރަތަމަ ދަރަޖަ، މަތީ ދަރަޖަ އަދި އެންމެ މަތީ ދަރަޖައެވެ. މިގޮތަށް ދަރަޖަ ކުރުމުގައި ބެލެނީ ކަންކުރި މިންވަރުގެ މައްޗަށެވެ. އެގޮތުން އެ މިންވަރު ވެގެންދަނީ ކަންއިތުރަކަށެވެ. އެހެންކަމުން ދެން މިބަލައިލަނީ ފުރަތަމަ ދަރަޖައިގެ ކަންއިތުރަކަށެވެ.

މިސާލު: ނާޝިދު ދުވީ ބާރަށެވެ.

ފާތުން ދުވީ ނާޝިދަށްވުރެ ބާރަށެވެ.

އެންމެ ބާރަށް ދުވީ މަރިޔަމް އެވެ.

ކުރިޔަށް: ކަން