ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ދިވެހީންގެ ދިރިއުޅުމަށް އައިސްފައިވާ ކުރިއެރުން

ލިޔުނީ: މުޙައްމަދު ޤާސިމް

ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމަކީ ދުނިޔޭގެ ތަރައްޤީވެފައި އޮތް ކޮންމެ ގައުމެއްގައި ވެސް ހަމަޖެހިފައި އޮންނަ ނިޒާމެކެވެ. އެގައުމެއްގެ ފެންވަރުން، އެގައުމެއްގެ ހާލަތު ނިޔާކުރާ ގޮތެއްގެ މަތީންނެވެ. މިފަދަ ގިނަ ޤައުމުތަކަކީ އެއް ބައްރަކަށް ހިކިފައި ހުރި، އެއްފަސް ޤައުމުތައް ކަމަށްވާތީ، އެ ފަދަ ޤައުމުތަކުގައި މި ނިޒާމު އެކުލެވިފައި ވަނީ، އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުގެ ގޮތުގައެވެ. މި ނިޒާމުގެ ސަބަބުން އެ ގައުމުތަކުގެ އާންމު ފަރުދުންނަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކަކާއި ލުއިފަސޭހަތަކެއް ލިބެއެވެ. ގައުމުގެ ތަރައްޤީގެ މައިދާނުގައި ވެސް މި ނިޒާމު އަދާކުރާ ދައުރު ވަރަށް ބޮޑެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ގައުމުގައި ވެސް މިއަދު މިވަނީ މި ދެންނެވި ފަދަ ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމެއް ޤާއިމު ކުރެވިފައެވެ. އެއްރަށުން އަނެއްރަށަށް ދަތުރު ކުރެވޭ ފެރީގެ ނިޒާމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މި ދަތުރުތަކުގެ ސަބަބުން އާންމު ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުމަށް ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް އަންނަނީ ލިބެމުންނެވެ. އެހެންކަމުން މި ކުރިއެރުންތަކަށް މި މަޒުމޫނުގައި ބަލައިލާނަމެވެ.

ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ދިވެހީންނަށް ލިބުނު ކުރިއެރުންތަކަށް ބަލާއިރު، ކުޑަ އަގެއްގައި، ފަސޭހަކަމާއެކު އެއް ރަށުން އަނެއް ރަށަށް ދަތުރުކޮށްލުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިފައިވުމަކީ ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. މި ނިޒާމު ތަޢާރަފު ނުވާއިރު، އެއްރަށުން އަނެއް ރަށަށް ދަތުރު ކުރުމަކީ، ދިވެހީންނަށް ވަރަށް ބޮޑު ތަކުލީފެއް އުފުލަން ޖެހިފައި އޮތް ކަމެކެވެ. ކިތަންމެ ކައިރީގައި އޮތް ރަށަކަށް، ކިތަންމެ މުހިންމު ކަމަކު ދާން ޖެހުނަސް، އެކަން ވަނީ ތަހައްމަލު ނުކުރެވޭ ފަދަ ވޭންގަދަ ކަމަކަށެވެ. ކުރަންޖެހޭ އިންތިޒާރު ދިގުވާތީއެވެ. ނޫންނަމަ ހޭދަކުރަންޖެހޭ ފައިސާގެ އަދަދު ބޮޑުކަމުންނެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަދު އެހެންތޯއެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކު އަތޮޅުގެ ހުރިހައި ރަށަކަށް ފެރީގެ ދަތުރު ކުރެވެއެވެ. އެ ދުވަހު ގޮސްފައި އެ ދުވަހު އާދެވެއެވެ. އަތުން ދަނީ ވިއްސަކަށް ތިރީހަކަށް ރުފިޔާއެވެ. އަނެއްކޮޅުން ވެރިރަށަށް ވެސް، ދެ ދުވަހުން އެއް ދުވަހު ދަތުރުކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު މިވަނީ ހަމަޖެހިފައެވެ. އެތައް ހާހަކުން ގުނެމުން ދިޔަ މި ދަތުރު ވެސް، ކުޑަކުޑަ ޚަރަދަކުން ކުރެވޭނެ ގޮތް މިވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އެހެންކަމުން ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ރަށުބަންދުގައި ދިވެހީން ހޭދަކުރި ދުވަސްތަކަށް ނިމުން އައިސް، ޖީބަށް ވެސް ނުހަނު ލުއިގޮތަކަށް ދަތުރުކޮށްލުމުގެ ނަސީބު މިވަނީ ލިބިފައެވެ.

ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ރަށްރަށުގައި އުފައްދާ ތަކެތި ފަސޭހައިން ވިއްކޭނެ ގޮތް މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ތަނަވަސްވެފައެވެ. ޝައްކެއްނެތް ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްރަށަކީ، އެރަށެއްގެ ފެންވަރުން، އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ކޮންމެވެސް މިންވަރެއް ހިއްސާކުރާ ރަށެކެވެ. ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތަކާއި މަހުގެ ބާވަތްތަކެވެ. އަތްތެރި މަސައްކަތުން އުފައްދާ ބާވަތްތަކެވެ. މާޒީގެ ދުވަސްތަކުގައި މި ފަދަ އުފެއްދުންތަކުން ވިޔަފާރިއެއް ކުރުމަކީ ނުހަނު ދަތިކަމެކެވެ. މާލެއަށް ދާ އޮޑިއެއް އޮތް ދުވަހަކަށް އިންތިޒާރުކޮށްކޮށް ތިއްބާ، އެ ތަކެތި ހަލާކުވެ، ވިރާނާވެފައި ހުރީ މަދެއްކޮށެއް ނޫނެވެ. ނުއަގުގައި ރަށަށް ވިއްކާލަން ޖެހުނު މިންވަރު އެތައް ގުނައަކަށް ވަނީ އަރާފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ފެރީގެ ނިޒާމު ތަޢާރަފުވުމާއެކު، މަސައްކަތްތެރީންގެ ތުންފަތްމައްޗަށް ހިނިތުންވުން ވެރިކުރުވައިފިއެވެ. ކޮންމެ ރަށެއްގައި އުފައްދާ ކޮންމެ އެއްޗެއް ވެސް، ދަތިކަމެއްނެތި އަތޮޅުގެ އެހެން ރަށްރަށަށް ވިއްކޭނެ އިންތިޒާމު މިވަނީ ފަހިވެފައެވެ. އެއް ރަށުގެ ރެސްޓޯރެންޓުގައި ހަދާ ޕިއްޒާ، ފުރައިޑް ރައިސް ފަދަ ތަކެތި، ތާޒާކަމާއެކު އަނެއް ރަށަށް ފޮނުވައިލެވެއެވެ. ހޫނުކޮށް ހުއްޓާ ކާލެވެއެވެ. ދެފަރާތަށް ވެސް ކިހައިބޮޑު ފައިދާއެއް ތޯއެވެ. ނަތީޖާއަކީ ރަށްރަށުގެ އިޤުތިޞާދީ ފެންވަރު ރަނގަޅުވެ، ރައްޔިތުންގެ އަތްމަތި ތިޔާގި ވުމެވެ. އެހެންކަމުން ދަތުރުފަތުރުގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ދިވެހީންގެ އިޤުތިޞާދަށް މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ލިބިފައެވެ.

ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ދިވެހި ވިޔަފާރިވެރީންގެ ވިޔަފާރިއަށް ވެސް ހީނުކުރާ ފަދަ ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް މިވަނީ ލިބިފައެވެ. ރާއްޖޭގައި ހުރި ކުދިކުދި ރަށްރަށުގައި އުޅޭ، އަތުގެ އިނގިލިތަކުން ގުނާލެވޭހައި މަދު ޢަދަދެއްގެ ވިޔަފާރިވެރީންގެ މައިގަނޑު އަމާޒަކީ، އެރަށެއްގައި ދިރިއުޅޭ ހާހެއް ހަމަނުވާ ކުޑަކުޑަ އާބާދީއެވެ. ގެންނަ މުދާކޮޅު ވިކެ ހުސްވާން ނަގާ މުއްދަތު، މަސް ދެ މަހަށް ގުނިގެން ދެއެވެ. ލިބޭ ޢާމްދަނީ އިން ވިޔަފާރި ކުރިއެކުރެވޭ ވަރު ނުވާތީ، ހުރި ހިސާބުގައި ހުންނަނީ ހުއްޓިފައެވެ. އެހެނަސް މިއަދު އެކަން މާޒީގެ ޞަފުޙާތަކާއެކު ލޯމަތިން ގެއްލިއްޖެއެވެ. ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން އަތޮޅުގެ ކޮންމެ ރަށެއް ގާތް ރަށަކަށް ވެއްޖެއެވެ. އެއް ރަށެއްގެ މީހުން، އަނެއް ރަށަށް ކޮންމެ ދުވަހަކު ޒިޔާރަތްކުރުން ޢާންމު ކަމަކަށް ވެއްޖެއެވެ. ރަށުގެ އާބާދީއަށް އަމާޒުކޮށް ވިޔަފާރި ކުރަމުން އައި ވިޔަފާރިވެރީންގެ ވިޔަފާރި، އަތޮޅުގެ އެތައް ބަޔަކަށް އަމާޒުވެއްޖެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ލިބޭ ނަފާ ދެ ގުނައިން ތިން ގުނައަށް އެރި ވިޔަފާރިވެރީން މިއަދު އަތޮޅުތެރޭގައި މަދެއް ނުވާނެއެވެ. އެހެންކަމުން ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން އަތޮޅުތެރޭގެ ވިޔަފާރިވެރީންގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ވެސް މިވަނީ ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ލިބިފައެވެ.

ރާއްޖޭގެ ބޮޑެތި ރަށްރަށުން ލިބެން ހުންނަ ޚިދުމަތްތައް ހޯދުމުގައި، ފެރީގެ ނިޒާމުގެ އެހީތެރިކަން ކުދިރަށްރަށުގެ މީހުންނަށް ވަނީ ނިހާޔަތަށް ލިބިފައެވެ. ރާއްޖޭގެ އެކި ރަށްރަށުން ލިބެން ހުންނަ ޚިދުމަތްތައް ތަފާތެވެ. އާބާދީ ބޮޑެތި ރަށްރަށުން ލިބެން ހުންނަ ސިއްޙީފަރުވާގެ ޚިދުމަތާއި ބޭންކުގެ ޚިދުމަތް ފަދަ ޚިދުމަތްތަކެއް އާބާދީ ކުދި ރަށްރަށުން ލިބޭކަށް ނުހުރެއެވެ. އެހެންކަމުން މިދެންނެވި ރަށްރަށުގައި ދިރިއުޅޭ މީހަކު، އެއިން ރަށަކަށް ދާންޖެހިއްޖެ ނަމަ، ގިނަ ފަހަރަށް ޖެހެނީ ބޮޑު އަގު ދީފައި ދޯންޏެއް ކުއްޔަށް ހިފާށެވެ. ނޫނީ އެ ފަދަ ދަތުރެއް ލިބޭނޭ ދުވަހަކަށް އިންތިޒާރު ކުރާށެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިއަދު އެކަމަށް މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ލުޔެއް ލިބިފައެވެ. ކުޑަ އަގެއްގައި ކޮންމެ ދުވަހަކު ވެސް ދަތުރުކޮށްލެވޭނެ އިންތިޒާމު ފަހިވެއްޖެއެވެ. ބައްޔެއްވެގެން ޑޮކްޓަރަށް ދައްކާލަން ޖެހުނަސް، ދެވޭނެ ގޮތެއް ނެތިގެން ކަންބޮޑުވެ މާޔޫސްވާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ކުޑަ އިންތިޒާރަކަށް ފަހު، ދަތުރައިގެން ކުރިއަށް ދާންވީއެވެ. އެހެންކަމުން ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން، ބޮޑެތި ރަށްރަށުން ލިބެން ހުންނަ އެކިއެކި ޚިދުމަތްތައް ހޯދުމުގައި، ކުދި ރަށްރަށުގައި އުޅޭ މީހުންނަށް މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ލުއި ފަސޭހަކަމެއް ލިބިފައެވެ.

ދޭދޭ ރަށްރަށުގެ މީހުންގެ މެދުގައި އިޖުތިމާޢީ ގުޅުން ބަދަހިކޮށްދިނުމަށް ޓަކައި ވެސް ފެރީގެ ނިޒާމު ކުޅޭ ދައުރު ކުޑައެއް ނޫނެވެ. ރާއްޖޭގެ މީހުން ދިރިއުޅޭ މި ކުދިކުދި، ފުށި ރަށްރަށަކީ، އެއްރަށް އަނެއްރަށާ މާ ދުރުގައި އެތުރިފައި ހުރި ރަށްރަށެއް ނޫނެވެ. ޚާއްޞަކޮށް އެއް އަތޮޅެއްގެ ގިނަ ރަށްރަށް މި ހުންނަނީ، އެއް ރަށެއްގެ މީހުން އުޅޭ ނޫޅޭގޮތް، އަނެއް ރަށެއްގައި އުޅޭ ބަޔަކަށް ފެންނަހައި ވެސް ކައިރީގައެވެ. ގާތްރައްޓެހިންނާއި، ލޭގެ ގުޅުމުން ގުޅިފައިވާ އެތައް ބަޔަކު އެ ރަށްރަށުގައި ދިރިއުޅެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަހަރު ދެ އަހަރު ވާއިރު، އެއިން މީހެއްގެ މޫނު ވެސް ފެނިލުމުގެ ނަސީބު ނުލިބި އުޅެމުން އައި ދިވެހީން މަދެއް ނުވާނެއެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވެގެން ދިޔައީ، ލޭގެ ގުޅުމާއި އެކުވެރިކަމުގެ ބަދަހިކަމަށް ހީނަރުކަން އައުމެވެ. އެހެންނަމަވެސް ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން މި ކަމަށް ވެސް ހެޔޮ ބަދަލެއް ގެނެސްދީފިއެވެ. މިއަދު ދަތުރެއް ނުލިބިގެން، ނޫނީ ދަތުރަށް ކުރަންޖެހޭ ހޭދަ ބޮޑުވެގެން، ޖެހިގެން އޮތް ރަށުގައި ދިރިއުޅޭ އެކުވެރިޔާގެ ގާތަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ނުލެވި އުޅޭކަށް ނުޖެހެއެވެ. އާއިލާގެ މީހާ ބަލިހާލު ބޮޑުވެގެން އުޅޭއިރު، ހާލު ބަލައިލާން ނުދެވި، އެކަމުގެ ހިތްދަތިކަމުގައި ދުވަސްތައް ގުނާކަށް ނުޖެހެއެވެ. ބޭނުން ދުވަހަކު ގޮސްފައި ބޭނުން ދުވަހަކު އަންނާންވީއެވެ. އެހެންކަމުން ދިވެހިންގެ ތެރޭގައި ހީނަރުވެ ބަލިކަށިވަމުން ދިޔަ އިޖުތިމާޢީ ގުޅުމުގެ ވާފަށަށް، ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން އާރޯކަމާއި ބަދަހިކަން މި ވަނީ އައިސްފައެވެ.

ފެރީގެ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ދިވެހީންގެ ދިރިއުޅުމަށް މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ލިބިފައެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ހީވެސްނުކުރާހައި ބޮޑު ލުއި ފަސޭހަކަމެއް ވެސް ލިބިފައެވެ. އެގޮތުން ޚަރަދު ކުޑަ، ލުއިފަސޭހަ ގޮތަކަށް އެއްރަށުން އަނެއް ރަށަށް ދަތުރުކުރެވޭނެ އިންތިޒާމު ހަމަޖެހިއްޖެއެވެ. ރަށްރަށުގައި އުފައްދާ ތަކެތި ފަސޭހަކަމާއެކު ވިއްކޭނެ ރަނގަޅު ނިޒާމެއް ގާއިމުވެއްޖެއެވެ. ވިޔަފާރިވެރީންގެ ވިޔަފާރިތަކަށް އިތުރުކުރިއެރުންތައް ލިބި، ނަފާ އިތުވާން ފަށައިފިއެވެ. މީގެ އިތުރުން ކުދި ރަށްރަށުގައި ދިރިއުޅޭ ފަރާތްތަކަށް ބޮޑެތި ރަށްރަށުން ލިބެންހުންނަ ޚިދުމަތްތައް ހޯދަން ފަސޭހަވެއްޖެއެވެ. ދޭދޭ ރަށްރަށުގެ މީސްމީހުންގެ މެދުގައި އިޖުތިމާޢީ ގުޅުން ބަދަހިވެ، ހިތްތަކަށް އުފާވެރިކަން ލިބިއްޖެއެވެ. އެހެންކަމުން ކޮންމެ ފަރުދެއްގެ ވެސް މަސްއޫލިއްޔަތަކަށް އަދި ޒިންމާއަކަށް ހަދަންވީ، މި ފައިދާހުރި ނިޒާމު ހަރުދަނާކަމާއެކު ހިންގޭނެ ގޮތަކަށް ކަންކަން ހަމަޖައްސައި، އެކަމަށް ޓަކައި ކުރެވެން އޮތް ކޮންމެ ކަމެއް ކުރުމަށެވެ. ދެފަރާތުގެ ވެސް ފައިދާއާއި މަންފާއަށް ޓަކައެވެ.